کنفرانس برلین
کنفرانس برلین
در دوران حاکمیت اصلاحات در فاصله زمانی 1376 تا 1384، مجموعه ای از اتفاقات با محوریت حزب منحله مشارکت در فضای فرهنگی و سیاسی کشور رخ داد که هزینه های زیادی برای نظام اسلامی بر جای گذاشت و تنها رویکرد مدیریت بحران رهبر معظم انقلاب زمینه‌ی گذار از این وقایع را فراهم کرد. یکی از مهم‌ترین اتفاقات این برهه کنفرانس برلین بود که اوج هماهنگی اپوزیسیون داخل و خارج و همچنین عناد سردمداران سیاسی آلمان با مواضع جمهوری اسلامی ایران را به نمایش گذاشت. کنفرانسی که در آن طرح براندازی نظام از سوی اپوزیسیون خارج، حمایت از نیروهای معاند نظام مقیم خارج، حمایت از آشوب های خیابانی تیرماه سال 78، تبادل نظر در زمینه‌ی دگرگونی در حکومت دینی و قانون اساسی و تسریع در روند حاکمیت لیبرالیسم و ارائه چهره خشن و دیکتاتور از جمهوری اسلامی مطرح شد.
به گزارش محراب نیوز، انتخابات ششمین دوره مجلس شورای اسلامی در اواخر سال 78 برگزار و مجلس موسوم به اصلاح طلبان تشکیل شد و این مجلس از همان ابتدا پرداختن به مقاصد حزبی و جناحی را در دستور کار خود قرار دادند. اصلاح قانون مطبوعات، ارائه لایحه ای برای حذف شورای عالی انقلاب فرهنگی و نادیده گرفتن نصایح دلسوزانه رهبری بخشی از اقداماتی بود که مجلس پر سروصدای ششم به رهبری حزب مشارکت در پیش گرفت. اما دامنه شکل گیری این مجلس به مرزهای داخلی محدود نشد و در خارج از کشور نیز سروصدای زیادی از سوی اپوزیسیون خارج نشین به راه انداخته شد که نقطه اوج آن را می توان در کنفرانسی به نام برلین یا «کنفرانس ایران بعد از انتخابات پارلمانی» مشاهده کرد.
چه کسانی در کنفرانس برلین حضور داشتند؟
در آخرین روزهای فروردین ماه 1379 که مصادف با دهه نخست ماه محرم بود، «بنیاد هاینریش بل» که زیر نظر حزب اسلام ستیز «سبزهای آلمان» اداره می شد، کنفرانسی را جهت بررسی فضای سیاسی جمهوری اسلامی ایران بعد از انتخابات مجلس ششم برگزار نمود و طی آن از تعدادی از چهره های شاخص و بعضا نیز تازه مطرح شده اصلاح طلبان دعوت به عمل آورد که 17تن از شخصیت های سیاسی، مطبوعاتی، علمی و ادبی ایران، که عمدتاً دارای گرایش های سکولار بودند، در این کنفرانس حاضر شدند که بخشی از آن‌ها از اعضای ارشد حزب مشارکت بودند.
عزت‌الله سحابی، اکبر گنجی، یوسفی اشکوری (روحانی خلع لباس شده)، کاظم کردوانی، علیرضا علوی تبار، حمیدرضا جلایی‌پور، چنگیز پهلوان، فریبرز رئیس دانا، علی افشاری، محمود دولت آبادی، مهرانگیز کار، شهلا شرکت، شهلا لاهیجی، منیره روانی پور، جمیله کدیور، خدیجه مقدم و محمدعلی سپانلو از حاضران در این کنفرانس 3روزه بودند.
علاوه بر بنیاد هاینریش بل، بخشی از اپوزیسیون خارج نشین نیز به رهبری حسن ماسالی، شامل کتایون امیرپور، مهدی سردانی (نویسنده‌ی ضد انقلاب)، احمد طاهری (خبرنگار روزنامه‌ی فرانکفورتر روندشاو)، بهمن نیرومند و نوید کرمانی در تدارک این کنفرانس دخالت داشتند. این عده در آغازین روز کنفرانس، بیانیه مشترکی صادر کردند و در آن خواستار تشکیل یک حکومت لائیک و سکولار در ایران شدند.
از استحاله جمهوری اسلامی تا پایان دوران بستن کمربندهای عفت
ایران پس از انتخابات مجلس، اسلام و جامعه مدنی، حقوق و جنبش زنان، هنر و ادبیات در روند اصلاحات و دموکراسی و ارزیابی روابط ایران و آلمان از مهم ترین مباحثی بود که در این کنفرانس در ارتباط با آن ها از سوی شخصیت های ایرانی سخنرانی ایراد شد و مورد حمایت بسیاری از گروه های ضدانقلاب قرار گرفت تا جایی که گروهک سازمان سوسیالیست های ایران، از بنیاد هاینریش بل به خاطر برگزاری کنفرانس برلین سپاسگزاری کرد و از امیداوری خویش جهت ادامه برگزاری چنین کنفرانس هایی که عملا به وحدت اپوزیسیون داخلی و خارجی می انجامد سخن گفت و حتی چهار گروهک تروریستی «فدائیان خلق، فراکسیون متحد جبهه ملی ایران، حزب دموکراتیک مردم و جمهوری خواهان ملی» نیز با امضای بیانیه مشترکی، سمینارهایی از این نوع را مفید ارزیابی کردند.
بهمن نیرومند از بانیان برگزاری این کنفرانس نیز بعدها در تحلیلهای خود پیرامون این کنفرانس گفت: «من فکر می کنم برای اولین بار این امکان پیدا شد که در گفتگوهایی که انجام گرفت بین نیروهای چپ و سکولار با اصلاح طلبان، رابطه جدیدی برقرار شد. کنفرانس برلین سرآغاز دید نوینی در اپوزیسیون خارج از کشور بود نسبت به آنچه در ایران می گذرد. اطلاع اپوزیسیون خارج از کشور نسبت به رویدادهایی که در آن سال های بعد از انتخابات دوم خرداد در ایران در جریان بود، بسیار بسیار ناچیز بود»
سخنرانان این کنفرانس رسما با زیر سوال بردن بسیاری از مبانی دینی جمهوری اسلامی و هم چنین حمله به قانون اساسی و چارچوب های پذیرفته شده نظام، عملا ابهامی جهت علت برگزاری و شرکت خویش در این کنفرانس باقی نگذاشتند و بعدها با گذشت زمان، بسیاری از حوادث دوره حاکمیت اصلاحات به روشنی نشان داد کنفرانس برلین تنها یکی از قطعات مجموعه ای بود که در راستای آن باید نظام اسلامی مورد هجمه قرار می گرفت تا در نهایت با مطرح شدن مبانی ترجمه ای و سکولار در پوشش دموکراسی و آزادیخواهی، پروسه استحاله جمهوری اسلامی با سرعت بیشتری رقم بخورد، که به همین علت مرور برخی از اظهارات شرکت کنندگان در این کنفرانس ضروری به نظر می رسد.
در بخشی از این کنفرانس 2 روزه، عزت الله سحابی حکومت ایران را حکومتی دیکتاتوری توصیف کرد و گفت: «شما که علیه دیکتاتوری داخل ایران مبارزه می کنید، باید بدانید کسانی که اینجا هستند نیز همچون شما در حال مبارزه با دیکتاتوری در داخل هستند»
شهلا لاهیجی مدیر یکی از مؤسسات انتشاراتی در تهران و دیگر اصلاح طلب شرکت کننده در این کنفرانس نیز در موضعی ضد‌‌دینی اظهار داشت: «باید این باور در حاکمیت پدید آید که دوران کمربندهای عفت گذشته است»
در ادامه این کنفرانس چنگیز پهلوان از اعضای کانون ضدانقلابی نویسندگان نیز سخنانی را ایراد نمود و طی آن جمهوری اسلامی را «کودکی عقب افتاده» توصیف کرد.
در افتتاحیه کنفرانس برلین احمد طاهری از برگزار کنندگان کنفرانس با ستایش از اکبر گنجی، در تمجید وی گفت: اکبر گنجی کسی است که یکی از قدرتمندترین مردان جمهوری اسلامی ایران یعنی هاشمی رفسنجانی را از اریکه قدرت به پایین کشید!!
یک دقیقه سکوت برای ادای احترام به اعدامیان ضدانقلابیون تروریست در ایران
برگزار کنندگان این کنفرانس در ابتدا از حاضران خواستند که برای ضدانقلابیون تروریستی که در ایران اعدام شده اند، یک دقیقه ایستاده و ادای احترام نمایند و اصلاح طلبان شرکت‌کننده در این برنامه نیز به پاخواسته و همراه با دیگر ضدانقلابیون خارج کشور در ادای احترام به منافقین اعدام شده در ایران همراهی نمودند و در نهایت در پایان این کنفرانس 2 روزه «فوکس»، عضو هیئت رئیسه بنیاد‌هاینریش بل در حضور حاضران در این کنفرانس مدعی شد: «من به انتقادکنندگان به برگزاری این سمینار می‌گویم که هیچ‌کس از ما، از روش های سرکوبگرانه جمهوری اسلامی ایران دفاع نمی کند» و در ادامه نیز از لزوم حمایت از اصلاح طلبان در ایران سخن گفت و بعد از وی نیز «ولفگانگ ایشنیگر» معاون وزیر خارجه وقت آلمان، به جمع‌بندی کنفرانس پرداخت و با تاکید بر مقوله سکولاریسم در ایران گفت: «بحث سکولاریسم در ایران ابعاد ویژه ای دارد و بسیار حساسیت برانگیز است»
بیانیه حزب مشارکت علیه صدا و سیما
اما حمایت تمام عیار حزب مشارکت از حضور تعدادی از اعضای خود در این کنفرانس، موضوعی نبود که به راحتی بتوان از آن گذشت. با وجود محکومیت کنفرانس برلین از سوی بسیاری از گروه‌ها و شخصیت‌ها در طیف‌های مختلف، حزب مشارکت نه تنها از محکوم کردن این سمینار خودداری کرد بلکه در حمایت از افراطیون شرکت کننده، به ویژه اعضای ارشد حزب خود در این کنفرانس، در حرکتی فرار به جلو، طی بیانیه‌ای علیه صدا و سیما که به پخس خیانت های اصلاح طلبان در کنفرانس برلین پرداخته بود، موضع گیری کرد و بدون اشاره به علت حضور اعضای سرشناس خود در این کنفرانس خفت بار، پخش کنفرانس برلین از شبکه اول سیما را توطئه خواند! و در بیانیه ای که در 13 اردیبهشت ماه 79 و در روزنامه کیهان منتشر شد، مدعی شد: «جبهه مشارکت ایران اسلامی این اقدام را در مجموعه تحریکات وحدت‌شکنانه برای جلوگیری از تشکیل مجلس شورای اسلامی، مقابله با دولت جناب آقای خاتمی و رویارو قرار دادن گروه‌ها و گرایش‌های سیاسی و به زیر سؤال بردن اصلاحات مورد نظر جبهه دوم خرداد ارزیابی می‌کند»
اهانت به ثمثال امام خمینی (ره) و مقام معظم رهبری و خشم مردم
از سوی دیگر، فارغ از اظهارات ساختارشکنانه دیگر اصلاح طلبان در این کنفرانس از جمله اکبر گنجی، علیرضا علوی تبار، حسن یوسفی اشکوری، علی افشاری و ... آنچه که در این بین بسیار دردآور بود، اهانت های بی شرمانه تعدادی از ضد انقلاب شرکت کننده در این کنفرانس به مقدسات بود که پخش صحنه های کوتاهی از آن توسط صدا و سیما موجب فشار گسترده افکار عمومی نسبت به شرکت کنندگان در این مراسم گشت.
اهانت به تمثال امام خمینی (ره) و رهبر معظم انقلاب و سردادن شعارهایی از سوی گروهک های ضد انقلاب علیه جمهوری اسلامی ایران و حضور منفعلانه و تامل برانگیز اصلاح طلبان شرکت کننده در این مراسم و از همه ناگوارتر حمایت های حزب مشارکت و طیف تجدیدنظر طلب از کلیت و برگزاری این کنفرانس، سوالی بود که هیچ گاه افکار عمومی ملت ایران نتوانست خود را نسبت به آن قانع سازد.
واکنش رهبری نسبت به کنفرانس برلین
در پی برگزاری کنفرانس برلین، طیف وسیعی از واکنش‌ها در داخل و خارج از کشور له و علیه این کنفرانس برانگیخته شد. مسئولان نظام، علما، ائمه جمعه، شخصیت های دینی، جناح های سیاسی، مطبوعات و هیئت وزیران و همچنین رئیس‌جمهور وقت علیه این کنفرانس موضع گیری کردند و اپوزیسیون خارج نشین نیز با مشاهده این واکنش ها، بار دیگر بر مواضع خود و مواضع مطروحه در این کنفرانس تأکید کردند و حتی پس از تشکیل جلسه دادگاه در ایران برای محاکمه حاضران در این کنفرانس، وجوهی را برای آن‌ها واریز کردند.
رهبر معظم انقلاب نیز پس از برگزاری این کنفرانس در دیدار با شخصیت های سیاسی فعال در کشور، پیرامون این کنفرانس چند نکته را گوشزد کردند. ایشان ابتدا به ترکیب انتخاب شده برای حضور در این کنفرانس اشاره کردند و آن را حاصل یک برنامه‌ریزی بلندمدت و کاملاً سنجیده عنوان کردند؛ زیرا برای شرکت در این کنفرانس از یک روحانی، دانشجو، استاد دانشگاه، برادر شهید، یک انقلابی سابق، نویسنده و یک سیاسی قدیمی، چند زن و یک نماینده‌ی مجلس دعوت شده بود و از این طریق، به دنبال آن بودند تا حاضران این کنفرانس را نمایندگان آحاد ملت ایران معرفی کنند.
نکته‌ی حائز اهمیت دیگر در سخنان رهبر انقلاب پیرامون این کنفرانس، اشاره به اهداف برگزاری آن است که از نگاه ایشان، با توجه به ترکیب شرکت‌کنندگان آن، هدفی جز زیر سؤال بردن نظام و انقلاب نداشته است: «برگزارکنندگان کنفرانس در واقع در صدد بودند با این مقدمات و تدارکات و دعوت از همه‌ی جناح‌های مخالف نظام در خارج، کنفرانس را به جلسه‌ی محاکمه‌ی انقلاب و نظام اسلامی تبدیل کنند و با تبلیغ ناکارآمدی نظام اسلامی از زبان دعوت‌شدگان داخلی، از زبان ضدانقلاب هم این گونه تبلیغ کنند که اصلاحات اساسی تنها با حذف اسلام، ولایت فقیه، شورای نگهبان و حدود اسلامی از قانون اساسی و یا کلاً نوشتن قانون اساسی جدید امکان‌پذیر است.»
مسئله دیگر در تحلیل فرمایشات ایشان این است که رهبر انقلاب اعلام می کنند که در ارتباط با برگزاری این کنفرانس، با دولت آلمان کاری ندارند؛ اما سیاست مداران آلمانی بار دیگر کندذهنی خود در تحلیل مسائل و جریانات سیاسی داخل ایران را به نمایش گذاشتند و روسیاهی این کنفرانس نیز در نهایت برای آنان باقی ماند. سرانجام، ایشان گروه های سیاسی فعال در سطح کشور، به ویژه اصلاح‌طلبان را دعوت کردند تا مرزبندی مشخصی با کسانی که در داخل و خارج زیر پوشش اصلاحات «انقلاب، راه امام، ولایت فقیه و قانون اساسی» را مورد تعرض قرار می‌دهند داشته باشند.